Ενα εκπληκτικό κείμενο από τον καλό συνάδελφο Γ.Παπαδοπουλο Τετράδη
της ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ
Πριν από μία εβδομάδα ακριβώς, σαν σήμερα, τέλειωνα την επίσκεψή μου στην κατακαμένη Πελοπόννησο, όταν ανάμεσα Αρτέμιδα και Μάκιστο απάντησα έναν ευθυτενή 70χρονο με την γκλίτσα του να κατηφορίζει την άσφαλτο, τη μόνη οδό που του 'χε μείνει να κατηφορίζει, αφού όλα γύρω επί χιλιόμετρα χιλιομέτρων δεν ήταν πια χώμα και πέτρα και δέντρα και σπαρτά, παρά στάχτη.
Γκρίζα και μαύρη παχιά στάχτη. Και μέσα απ' αυτήν ξεφύτρωναν μαύρα παλούκια, ό,τι είχε απομείνει από τα ωραία δάση και τις εύφορες ρίζες του άλλοτε ευλογημένου και τώρα καταραμένου τόπου.Εκτός από τις ανάσες μας τίποτε άλλο δεν ακουγόταν, όσο μακριά μπορούσε ν' ακούσει τ' αυτί του ανθρώπου. Τίποτε απολύτως.
Η εκκωφαντική σιωπή του θανάτου απλωνόταν πάνω απ' τη γη επί χιλιόμετρα χιλιομέτρων. Δεν εσερνότανε μήτε μυρμήγκι. Τίποτε.Εκεί μέσα εμβαπτιζόμενος είδα αυτό, που επέτρεψε ετούτη η σφαγή να εξαπλωθεί και που ο νους απλώς το είχε συλλάβει, ήδη ξέροντας, και το χέρι κατέγραψε στο προηγούμενό μου σημείωμα: Δεν υπάρχει κανείς πια να υπερασπιστεί τη χώρα έξω απ' τις πόλεις. Τα χωριά τόπος γερόντων και ελάχιστων νέων.
Τα βουνά και οι λόφοι κι οι κάμποι, από τόποι ζωής καταντήσανε τόποι ξένοι, τόποι μυστηρίου για τις νέες γενιές. Τις γενιές που μετά τους πολέμους μπουκώσαν τις πόλεις με χέρια δουλειάς.Μιας άλλης δουλειάς, μιας άλλης ζωής, μιας άλλης ηθικής, μιας άλλης νοοτροπίας. Μιας άλλης πατρίδας. Της πόλης.«Αλλά εμείς» είπε ο ασπρομάλλης ανάμεσα Αρτέμιδα και Μάκιστο -ποιος θα τις θυμάται σε πέντε χρόνια- «εμείς που ζούμε εδώ πάνω είμαστε άνθρωποι αγράμματοι. Δεν ήρθε ποτέ κανείς με τους σεισμούς να μας πει τι να κάνουμε.
Πού να μαζευτούμε για να σωθούμε. Πού να πάμε για να σώσουμε άλλους. Δεν ήρθε ποτέ κανείς με τις αναβροχιές να μας πει τι να κάνουμε με το βιος, που γινόταν λιμό. Δεν ήρθε κανείς εδώ από τους μεγάλους να δει πώς ζούμε και να μας πει τι να κάνουμε τώρα με αυτή τη συμφορά, που μας βρήκε. Πώς να ζήσουμε αύριο, πώς να μη φύγουν οι νέοι, πως να τα ξαναφτιάξουμε όλα αυτά».Και με το «όλα αυτά» έκανε μια γύρα με το βλέμμα του και το δεξί χέρι με την γκλίτσα και περιπλανήθηκε σ' όλο το γκρίζο και μαύρο τοπίο γύρω, επί χιλιόμετρα χιλιομέτρων. Δεν ήθελε να φύγει. Να μείνει ήθελε. Και να τα ξαναχτίσει. Τα δάση! Και τις καλλιέργειες και τα σπίτια. Αλλά αυτοί δεν ήρθαν. Ποτέ δεν ήρθαν.
«Δεν έχουμε πάρει ακόμα την αποζημίωση για τον πάγο του 2003 να φανταστείτε. Τώρα μας τάζουν άλλες», είπε κι απόσωσε: «Μόνο οι ανθρώποι μάς στάθηκαν. Ποτέ κυβερνήσεις. Μαζέψαν λεφτά οι ανθρώποι, μας στείλανε φάρμακα, τρόφιμα, ρούχα, έρχονται εδώ να βοηθήσουν, για πόσο. Ετούτο εδώ δεν ξαναφτιάχνεται έτσι. Θέλει λεφτά και έργα. Οχι λόγια».Τον έβλεπα να απομακρύνεται, κατηφορίζοντας την άσφαλτο, ευθυτενής, μονάχα αυτός ξεχωρίζοντας με το μπλε παντελόνι, το άσπρο πουκάμισο και τ' άσπρα μαλλιά, μια ζωντανή ελληνική σημαία μόνη σ' ένα τοπίο γκρίζο και μαύρο και, πού και πού, κίτρινο απ' τα καμένα ελιόφυλλα, που άλλοτε ασήμιζαν στις πλαγιές.
Μια ελληνική σημαία παρατημένη και πεταμένη μεσ' στα ωραία βουνά και τους κάμπους. Παρατημένη απ' αυτούς που δεν ήρθαν ποτέ εδώ να πουν στους αγράμματους τι να κάνουν αν κάνει σεισμό, αν δεν βρέξει, αν πιάσει φωτιά, αν χιονίσει. Να μην πουν τίποτε στους αγράμματους, απλώς να 'ρθουν εδώ.
Οι εγγράμματοι. Για να δούνε πώς ζει και αν ζει η Ελλάδα.Η Ελλάδα, που είναι γεμάτη από ονόματα στους εκλογικούς καταλόγους. Ονόματα χρήσιμα μόνο για να ζήσει την ψωνάρα του ο κάθε φελλός και ο κάθε φιλόδοξος χαρτογιακάς και εξουσιοπερίεργος. Στην πλάτη τους. Ονόματα, που για τον κάθε εγγράμματο, που δεν πάτησε ποτέ εκεί να σταθεί στο πλάι των αγραμμάτων, δεν έχουν πόνο, δεν έχουν ψυχή, δεν έχουν ζωή, παρά μόνο μια θέση στους εκλογικούς καταλόγους. Κάθε τέσσερα χρόνια παρά κάτι
.Ονόματα, που είναι οι πατεράδες και οι μανάδες και οι θείοι αυτών, που πήγαν στις πόλεις να γίνουν εγγράμματοι, να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι, για να καταντήσουν παχύδερμα ξένα με τον ίδιο τον τόπο που τους γέννησε, με τους ίδιους απ' όπου φυτρώσαν.Αυτοί, που ανεμίζουνε την ελληνική σημαία στις συγκεντρώσεις και στα πολιτικά καραγκιοζοπαιχτήρια, την ίδια ώρα που την αληθινή σημαία, με το μπλε παντελόνι και το άσπρο πουκάμισο την έχουν παρατημένη μεσ' στα καμένα του πάγου και της φωτιάς.
Μεσ' στα καμένα της εγκατάλειψης, όχι μιας υπαίθρου. Της γενέτειράς τους. Της γενέτειρας όλων μας. Της πιο όμορφης και μοναδικής πατρίδας μας. Της υπαίθρου. Αυτής, που μας δίνει όσα τρώμε, όσα πίνουμε και όσα ανασαίνουμε. Οσα ζούμε.Παρατημένη χωρίς έργα, χωρίς πόρους, χωρίς προγράμματα, στα νύχια κομματικών κλεφτοσυνεταιρισμών, επιτήδειων κοινοτοδημάρχων και διψασμένων κεφαλαιούχων, που διαφθείρουν και το τελευταίο κομμάτι του επαρχιακού κοινωνικού ιστού με ψεύτικες επιδοτήσεις της τεμπελιάς, με ψεύτικα ταξίματα για αυθαιρεσίες στις χρήσεις γης, με απαξίωση της προκοπής και έμπρακτη διαφήμιση της λοβιτούρας και της αρπαχτής.
Γιατί πανηγυρίζει ο κόσμος στις συγκεντρώσεις, αναρωτιέμαι. Για τη μισή Πελοπόννησο, που δεν θα την ξαναδεί ποτέ κανείς να πρασινίζει όπως χτες προτού περάσουνε 40 και 50 χρόνια; Για τις κατεστραμμένες ολοκληρωτικά καλλιέργειες σε τεράστιες περιοχές της Κορινθίας, της Αχαϊας, της Ηλείας, της Αρκαδίας;
Για τα δάση του Ταϋγέτου, του Πάρνωνα, της Μεγαλόπολης, της Ηλείας, της Πάρνηθας, της Εύβοιας, που δεν θα ξαναγίνουν ποτέ; Για την κτηνοτροφία, που διαλύθηκε σε τέσσερις νομούς; Για τα εκατοντάδες χωριά, που θα ερημώσουν από κατοίκους, που δεν μπορούν πια να ζήσουν εκεί χωρίς βιος; Για τα εκατομμύρια στρέμματα που θα καούν του χρόνου και του παραχρόνου, αφού κανείς πια δεν θα υπάρχει εκεί για να τα υπερασπιστεί;Πανηγυρίζουνε για τους 65 καμένους ανθρώπους; Για τη δασική, που τη διαλύσανε οι φαεινοί εγκέφαλοι; Για την πυροσβεστική, που δεν ξέρει ούτε πού πέφτει το κάθε χωριό, ο κάθε δρόμος, το κάθε δάσος, η κάθε καλλιέργεια; Για τ' αεροπλάνα, που τρέχουν στα χωριά κατ' εντολή των καναλιών, αντί να τρέχαν στις εστίες;
Για το κτηματολόγιο, που αρνείται η τεμπελιά, η ασχετοσύνη, η ανικανότητα, η απατεωνιά των κυβερνήσεων και της δημόσιας διοίκησης;Πανηγυρίζουνε αυτάρεσκα για τα εγκλήματα των κυβερνήσεων, που ψηφίζουν; Για την εκτεταμένη διαφθορά, τη μαύρη εργασία, τη γαϊδουριά ολημερίς όπου κινείσαι, τον κουτσαβακισμό του κάθε αξιωματούχου, τις ανεξέλεγκτες δυνάμεις ασφαλείας, το διαλυμένο στράτευμα, τη βία του κάθε εργοδότη, που φτιάχνει νόμους δουλοπάροικων στην πλάτη των φτωχών και των μεταναστών;
Πανηγυρίζουνε και περιμένουνε να βγάλουν νέα κυβέρνηση οι οπαδοί.Κι ένα μπλε παντελόνι με άσπρο πουκάμισο και άσπρα μαλλιά κατηγορίζει τη μαυρισμένη άσφαλτο από Αρτέμιδα προς Μάκιστο αγέρωχο κι εγκαταλελειμμένο.Είναι ο πατέρας σας κι ο παππούς σας. Είναι η σημαία σας που υποστείλατε.Μα, εκεί ανεμίζει. Είναι το αγράμματο Νόμπελ ψυχής. Κι είστε οι εγγράμματοι, που ήθελε να πιστεύει.Να πιστεύει, ότι μια μέρα θα πάτε εκεί πάνω και θα του πείτε τι να κάνει με τους σεισμούς, τις ξηρασίες, τη φωτιά και τον πάγο. Για να φτιάξει το βιος, απ' όπου σας τάισε για να μάθετε γράμματα.Και σεις πανηγυρίζετε με όλους αυτούς, που τόσα χρόνια τον καίνε.